چهارده دستورالعمل ارزنده براي سير و سلوک/نماز

به تناسب اشاره به اهمیّت نماز شب در سیر و سلوک، در این مجال قدری به اصل موضوع نماز که آن هم در سلوک معنوی انسان‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و در قرآن کریم و روایات شریف چهارده معصوم«سلام الله علیهم»، تأکید فراوانی بر آن شده است، پرداخته خواهد شد.

اهميّت و فضائل نماز

يكي از مهم‌ترين احكام عملي اسلام که بعد از اصول دين، از بارزترين نشانه‌هاي متّقي به شمار مي‌رود، نماز است. قرآن كريم مي‌فرمايد:

«الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ» [1]

(پرهيزكاران) کساني هستند که به غيب ايمان دارند و نماز را برپامى‏كنند و از آنچه به آنها روزى داده‏ايم، انفاقمى‏نمايند.

قرآن مجید در این آیات، از ایمان به غیب (امور پنهان از حواس مانند خدا، وحى، فرشتگان، معاد و قضيۀ حضرت ولي‌عصر«ارواحنافداه») و زنده نگه داشتن نماز و اهمیّت به انفاق، به‌عنوان ويژگي‌هاي انسان مؤمن و با تقوا یاد می‌کند و این صفات را از صفات متّقین بر می‌شمرد. همچنین از پيامبر«صل الله عليه و آله» و ائمۀ اطهار«سلام الله علیهم»در اهميّت نماز روایات فراواني نقل شده‌ است. امام صادق«سلام الله علیه» مي‌فرمايند:

«مَا أَعْلَمُ شَيْئاً بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ أَفْضَلَ مِنْ هَذِهِ الصَّلَاةِ» [2]

بعد از معرفت خداوند عبادتي را بالاتر از نماز نمي‌شناسم.

نماز مانند نهر روان و چشمۀ زلال و پاكيزه‌اي است كه انسان مؤمن هر روز روح و روان خود را در آن مي‌شويد. اميرالمؤمنين«سلام الله علیه» فرمودند: «پيامبر«صلی الله علیه وآله و سلم» نماز را به چشمه زلال آب گرمي تشبيه فرمودند که نمازگزار در شبانه روز پنج نوبت در آن شستشو مي‌كند.» [3] نماز بسياري از فضيلت‌ها و نيكويي‌ها را براي انسان تحصيل و بسياري از رذائل و زشتي‌ها را از او دور مي‌كند. قرآن شريف مي‌فرمايد:

«إنَّ الصَّلوةَ تَنهَي عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنكَرِ وَ لَذِكْرُ اللهِ أكْبَرُ وَ اللهُ ‌يَعْلَمُ مَا تَصْنَعونَ» [4]