علماى اخلاق با استفاده از آيات قرآن، عوامل سقوط انسان را «هواى نفس، دنيا و شيطان» مى دانند.

يك. هواى نفس‏

خداوند دو نوع گرايش در نفس قرار داده است: گرايش به نيكى و گرايش به بدى. زياده خواهى در ميل هاى غريزى و كشش هاى كور اين هواى نفس يا پيروى از شهوت است.

اين چنين نفسى منشأ فسادها و گناهان شمرده شده است تا جايى كه يوسف پيامبر از آسيب ها و آفت هاى آن به خدا پناه مى برد: «وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسِى إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَهٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّى»(1) «من هرگز خودم را تبرئه نمى كنم كه نفس (سركش) بسيار به بدى ها امر مى كند مگر آنچه را پروردگارم رحم كند».

دو. دنياگرايى‏

كلمه دنيا كه درنقطه مقابل كلمه آخرت به كار رفته، به معنى زندگانى نزديك تر است. زندگى دنيا به لحاظ اين كه در زمره مخلوقات خداوند حكيم است، هيچ عيبى ندارد و براساس مشيّت الهى، نظام زندگى دنيوى، بهترين نظام است اما اشكال اصلى كيفيت رابطه انسان با دنيا است.

مقدمه

دین مبین اسلام به عنوان کامل‌ترین دین، برای پاسخ به تمامی نیازهای انسان از جمله غرائز موجود در او، راهکار مناسب دارد. یکی از این غرائز، غریزه جنسی است که توصیه دین در خصوص آن برای شرایط عادی، استحباب ازدواج (1) و در صورت بیم آلوده شدن به گناه، وجوب آن (2) می‌باشد.

با توجه به گستردگی اسباب تحریک جنسی در سطح جامعه کنونی ما، نیاز به ایجاد تسهیل در امر ازدواج برای جلوگیری از مفاسد و همچنین کاهش آلودگی به گناه، بیش‌تر از هر زمانی احساس می‌شود. در این نوشتار قصد داریم پس از بررسی اسباب تحریک جنسی و مهم‌ترین مانع ازدواج، برخی از توصیه‌های دین برای تسهیل در این امر مهم و مقدس را مطرح کنیم.

اسباب تحریک جنسی

برخی از اسباب تحریک جنسی موجود در جامعه، موارد ذیل است:

1. اینترنت (سایتهای غیر اخلاقی و چت با جنس مخالف)، فیلمهای مستهجن، ارسال عکس و قطعه‌های فیلم غیر اخلاقی از طریق موبایل، فیلمهای تحریک کننده سیما و سینما؛

2. محیطهای ناسالم و دوستان ناباب؛

مقدمه

انسان دین دار و آگاه، چنین اندیشه می‌كند كه باید در ارتباط با دنیا نعمتهای خدادادی را شاكر بوده و در برابر ناملایمات صبور باشد.او با چنین دیدگاهی سعی می‌كند از دنیا پلی به سوی جاودانگی بسازد و خوب می‌داند كه اگر آرامش نسبی نداشته باشد هیجانهای كاذب، اوقات او را خراب می‌كنند، بنابراین تلاش می‌كند رضایت خویش را در مورد هر آنچه دنیایش می‌نامد نهادینه كند.تقویت این رضامندی خود عاملی قوی برای آرامش نسبی و در نهایت پیشرفت است.

از جمله ابزارهایی كه باعث تقویت رضامندی می‌شود وجود همسری شایسته است.هر كس كه دارای همسری شایسته باشد و این نعمت الهی را قدر بشناسد انسانی خوشبخت است.در همین زمینه پیامبر خدا‏صلی‏الله‏علیه‏وآله می‌فرمایند: «مِن سَعادَةِ المرءِ‌الزُّوجَةُ‌الصالحة؛ (1) از سعادت مرد،‌ داشتن همسر صالح است.‌»

این مقاله تلاش می‌كند به این پرسش پاسخ دهد كه زندگی آرام و توأم با رضایت در پرتو چه صفاتی ـ‌ از همسر ـ تحقق پیدا می‌كند.

از آنجا كه انسان هر چه بیش‌تر نسبت به همسر شایستة خویش شناخت و معرفت داشته باشد رضایتش از وی بیش‌تر می‌شود، نیاز داریم كه ویژگیها و صفات یك همسر خوب و شایسته، در فصلی مستقل مورد بحث و كاوش قرار گیرد.البته باید اذعان داشت كه آنچه در آیات و روایات در این مورد وارد شده است بسیار گسترده و مفصل است؛ لیكن از باب «مشت نمونة خروار است» به چند ویژگی بارز اشاره می‌شود.

1. ایمان و تدین

اشاره

همایش ازدواج، در تاریخ 85/12/17 با تشكیل شش كمیسیون توسط معاونت تبلیغ و آموزشهای كاربردی حوزه علمیه قم با حضور كارشناسان ازدواج برگزار شد. كه در شماره قبل به طور خلاصه مطالب مطرح شده در كمیسیون ازدواج آسان مورد بررسی قرار گرفت. در این شماره، گزارشی اجمالی از كمیسیون كاهش التهاب جنسی را ارائه می‌كنیم.

این كمیسیون، با هدف پرداختن به راهكارهای كوتاه مدت برای كم كردن نابسامانیهای جنسی و اثرات مخرب آن بر فرد و جامعه در جهت كاهش التهاب جنسی در جوانان و نوجوانان تشكیل گردید.

كارشناسان حاضر در كمیسیون مذكور بر این عقیده بودند كه هر چند حل مشكلات ازدواج به صورت ریشه‌ای و بلندمدت، از طریق راهكارهای فرهنگی، اقتصادی و... میسّر می‌باشد؛ اما از راههای زود بازده و همچنین از تدابیر پیشگیرانه و یا تسكین دهنده طغیانهای غریزی نیز نباید غافل شد؛ زیرا با این تدابیر می‌توان تا حدودی جوّ جنسی جامعه را از التهاب خارج و به آرامش نزدیك كرد تا زمینه برای انجام راه حلهای بلند مدت فراهم شود.

الف. كارهای قابل انجام در زمینه تسهیل ازدواج دائم

در این كمیسیون به بعضی از مواردی كه در زمینه تسهیل ازدواج دائم نقش دارند، اشاره گردید. این موارد عبارت اند از:

1. ایجاد سیستم همسر یابی سراسری در كشور برای بالا بردن امكان انتخاب

عده‌ای از پسران مشكل شغل و مسكن ندارند، اما نمی‌توانند ازدواج كنند؛ چون مورد مناسب خود را پیدا نمی‌كنند و در مقابل، عده‌ای از دختران نیز خواستگاران را هم شأن خود نمی‌بینند. از این رو، اگر موارد معرفی شده به هر یك از دختران و پسران زیاد شود، امكان پیدا كردن مورد مناسب برای هر فرد زیادتر خواهد شد.

كارشناسان برای تحقق این امر، ایجاد شبكه سراسری همسریابی را پیشنهاد كردند كه از طرق زیر، امر همسریابی را در كشور سامان دهد:

بهانه فرار از ازدواج

یك عذر تقریباً عمومی و بهانه همگانی برای فرار از زیر بار ازدواج و تشكیل خانواده، مسئله فقر و نداشتن امكانات مالی است (1) و از بزرگ‌ترین موانع روانی در برابر زناشویی بیم از تأمین نشدن مخارج عائله مندی می‌باشد؛ (2) در حالی كه اسلام اهمیت بسیار زیادی برای ازدواج و تشكیل خانواده قائل شده است؛ همچون روایاتی از پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله كه می‌فرماید: «ازدواج سنت من است. هر كس از سنت من رویگردان شود، از من نیست.» (3)

و یا اینكه: «هر كه ازدواج كند، نیمی از دین خود را حفظ كرده است. باید در نیمه باقیمانده از خدا پروا كند.» (4)

قرآن و سنت اهل بیت علیهم السلام به پاسخ این معضل عمومی پرداخته اند و خداوند در قرآن می‌فرماید: از فقر و تنگدستی دختران و پسران در سن ازدواج نگران نباشید و در ازدواجشان بكوشید؛ چرا كه اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند آنها را از فضل خود بی نیاز می‌سازد: «إِنْ یكُونُوا فُقَراءَ یغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ» (5) و خداوند قادر به چنین كاری هست؛ زیرا خداوند واسع و علیم است: «وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ» (6) .

قدرتش آن چنان وسیع است كه پهنه عالم هستی را فرا می‌گیرد و علم او چنان گسترده است كه از نیات همه كس، مخصوصاً آنها كه با نیت حفظ عفت و پاكدامنی اقدام به ازدواج می‌كنند، آگاه است و همه را مشمول فضل و كرم خود قرار می‌دهد. همچنین پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله به بینوایان سفارش می‌كرد كه ازدواج كنند و تشكیل خانواده دهند تا خداوند گشایشی در معاش آنها حاصل كند؛ همچنان كه روایت شد: جوانی از انصار نزد پیامبر خداصلی الله علیه وآله آمد و از فقر و نیازمندی خود به آن حضرت شكایت كرد. پیامبر به او فرمود: ازدواج كن! [در برخی از منابع نقل شده كه این عمل 3 بار تكرار شد و هر بار پیامبرصلی الله علیه وآله همان پاسخ را دادند. (7)]

پس از خارج شدن جوان از محضر پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله، مردی از انصار، خود را به آن جوان رساند و گفت: مرا دختری است زیباروی. سپس آن دختر را به همسری او در آورد. خداوند نیز به سبب این عمل، در رزق و روزی او توسعه داد و آن جوان به نزد رسول الله صلی الله علیه وآله آمد و از حال خود خبر داد و پیغمبر اكرم صلی الله علیه وآله فرمود:

عموم مردم از «عشق» به عنوان يكي از گرانبهاترين تحفه هاي هستي ياد مي‌كنند و عاشق بودن را سعادت خود مي‌دانند. كم‌تر كسي يافت مي‌شود كه از آن گريزان باشد و در ژرفاي دل خويش آن را آرزو نكند. قبل از هر چيز بايد دانست كه عشق عبارت است از: دوستي و محبت در حد زياد. و آن بر دو نوع است:

عشق الهي، كه مراد از آن محبت و دوستي وافر نسبت به خداوند متعال و هر كسي كه در جهت و طريق اوست، مي‌باشد مانند: عشق و دوستي نسبت به پيامبر خداصلي الله عليه وآله، ائمه اطهارعليهم السلام و اولياء اللَّه. چنين عشق و محبتي، ممدوح، و دارنده آن قابل ستايش است.

نوع ديگري از عشق، عشق مجازي است كه منشأ آن، خواسته هاي غريزي و اميال نفساني مي‌باشد و بحث ما در اين مقاله، بر محور اين عشق متمركز است؛ عشقي كه برخي از جوانان در دوران جواني به آن دچار شده و خواسته يا ناخواسته سرنوشت خود را دست خوش ناملايمات آن مي‌سازند(1) و در بيشتر مواقع باناكامي و شكست مواجه مي‌شوند. چنين عشقي، ارمغاني جز پشيماني و از بين رفتن نقد جواني براي آنها به همراه نخواهد داشت. به قول مولوي:

عشقهايي كز پي رنگي بُوَد                                                  عشق نَبوَد عاقبت ننگي بُوَد

گروهي بر اين باورند كه شروع زندگي بدون عشق، ورود به كارزار نامشخصي است كه هيچ تجربه اي در آن نيست.

مقدمه

در این مقاله مباحثی چون: تشویق به ازدواج، آثار آن، تسهیل در ازدواج و ویژگیهای زوجین را به صورت مختصر و با عنایت به برخی از آیات و روایات مورد بررسی قرار می‌دهیم. امید است با مطالعه این نوشته، انگیزه ما برای احیاء و ترویج ازدواجهای آسان، پربار، سالم و سازنده تقویت گردد.

تشویق خدا و رسول

قرآن كریم می‌فرماید: «وَانْكِحُوا الاَْیامی مِنْكُم وَالصّالِحینَ مِنْ عِبادِكُم وَاِمائِكُم اِنْ یكُونُوا فُقراءَ یغْنِهِمُ اللّه ُ مِنْ فِضْلِهِ وَاللّه ُ واسِعٌ عَلیمٌ» (1) ؛

«جوانان عزب خود و غلامان و كنیزان شایسته تان را همسر دهید. اگر تنگدست باشند، خداوند از فضل خود توانگرشان كند كه او وسعت بخش و داناست.»

مرد و زن با توجه به نیازهای روحی، عاطفی، جسمی و جنسی‌ای كه دارند، مكمل یكدیگرند و برای داشتن زندگی گوارا و سعادتمند، جفت شدن و در كنار یكدیگر قرار گرفتنِ این دو، اجتناب ناپذیر است.

تنها شیوه‌ای كه هر یك از زن و مرد می‌توانند با آن دیگری را به بهترین وجه، تكمیل كنند و به خواسته‌های روحی و روانی همدیگر پاسخ مناسب بدهند، ازدواج است. از اینرو، در نزد خداوند بهترین و محبوب‌ترین بنیان و سازه كه دربردارنده شرط اساسی سعادت بشر است، همین ازدواج می‌باشد.

رسول اكرم صلی الله علیه و آله در این باره می‌فرماید: «ما بُنِی فِی الاِْسْلامِ بِناءٌ اَحَبَّ اِلَی اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ، وَاَعَزَّ مِنَ التَّزْویجِ؛ (2) در اسلام هیچ بنایی ساخته نشده كه نزد خدای عزوجل محبوب‌تر و ارجمندتر از ازدواج باشد.»

برپایی حكومت بر مبنای اسلام به عنوان دینی كامل و تأمین كنندۀ تمام نیازهای مادی و معنوی بشر یك ضرورت است. مردم ایران با آگاهی به این نكته و با رهبری حكیمانۀ امام خمینی‌رحمه‌الله یکپارچه قیام نموده و بعد از ساقط کردن حکومت دیکتاتوری و وابستۀ رژیم پهلوی، نظام جمهوری اسلامی را در ایران مستقر کردند. در این نوشتار عوامل پیروزی انقلاب اسلامی ایران را مرور می‌كنیم تا با حفظ آنها از انقلابمان حفاظت کنیم و مردم مسلمان کشورهای اسلامی که اخیراً قیامهای ضد استبدادی خود را آغاز کرده‏اند نیز با توجه به این عوامل بتوانند با عزم مصمم‏‏تری به نهضتهای خود پایبند باشند و از آن با تمام وجود حراست کنند.

1. ایمان و اراده

تجربه نشان داده است كه موفقیت در هر كاری باید با یقین و اعتقاد به انجام آن همراه باشد و كسانی كه در انجام امور مردد باشند و نتیجۀ آن را باور نكرده باشند، معمولاً به هدف نمی‌رسند. یكی از علل موفقیت رسول گرامی اسلام‌صلی‌الله‌علیه‌وآله ایمان و اعتقاد به هدف بود، تا جایی كه وقتی مشركین قریش توسط حضرت ابی‌طالب‌علیه‌السلام به آن بزرگوار پیامهایی دادند و تهدید و تطمیع نمودند كه از هدف خود دست بردارد، آن حضرت فرمود: «یا عَمِّ لَوْ وَضَعُوا الشَّمْسَ فِی یمِینِی وَ الْقَمَرَ فِی یسَارِی عَلَى أَنْ أَتْرُكَ هَذَا الْأَمْرَ - حَتَّى یظْهِرَهُ اللََّه اَوْ اُهْلِکَ فِیه- مَا اَتْرُكُهُ؛ (1) عمو جان! به خدا قسم اگر خورشید را دست راست من و ماه را در دست چپ من قرار دهند، هرگز از هدف خود دست برنخواهم داشت، تا اینکه دین حق آشكار شود، یا در راه آن فدا شوم.»

مردم ایران در حادثۀ تاریخی انقلاب اسلامی براساس باور به حاكمیت قوانین و ارزشهای الهی، سلطنت نامشروع حكمرانان جبّار را نفی كرده و با اراده‌ای الهی آن را ریشه‌كن نمودند و فرو پاشیدن تمام نهاد‌ها و مراكز وابسته به آن را پشتوانۀ همّت خود قرار دادند و در این راه از هیچ‌گونه كوششی دریغ نورزیدند. این عامل در پیروزی انقلاب اسلامی ایران نقش مهمی ایفا کرد.

همه انقلابهای مهم دنیا دارای پشتوانه‌ای فكری هستند كه اگر از چنین پشتوانه‌ای محروم باشند، حتی در صورت پیروزی، انقلابیون در تشكیل نظام سیاسی - اجتماعی جدید دچار مشكل خواهند شد.

انقلاب اسلامی ایران، یكی از انقلابهای بزرگ جهان است؛ انقلابی كه توانست نظام 2500 ساله پادشاهی را سرنگون سازد و نظامی كاملا نوین در تاریخ سیاسی بشر به وجود آورد. این انقلاب با عظمت نمی‌تواند مبانی فكری و نظری از پیش اندیشیده شده نداشته باشد.

از سوی دیگر، بازشناسی هویت فكری انقلاب اسلامی و معرفی آن به نسلهای بعدی، نقش بسزایی در پایداری و تداوم انقلاب خواهد داشت؛ زیرا آنچه روح و واقعیت انقلاب را شكل می‌دهد همین هویت فكری است و با از دست رفتن یا انحراف در مكتب فكری انقلاب، خود انقلاب نیز در مسیر انحراف قدم خواهد گذاشت.

در این مقاله تلاش خواهیم كرد با معرفی جریانهای فكری پیش از انقلاب، میزان نفوذ و تاثیر هر یك از آنها در تحول فكری مردم ایران برای گرایش به وقوع انقلاب اسلامی را بررسی كنیم، و از درون آن وقایع مكتب فكری انقلاب اسلامی را بازشناسی كنیم.

جریانهای فكری پیش از انقلاب