تفریح سالم، هر چه که باشد، خوب، مفید، لازم و ضروری است. اما تفریح سالم چیست یا مصداقش کدام است را نمیشود به صورت محدود تعیین نمود. برای هر کسی کاری یا حالتی تفریح است. حتی کار میتواند تفریح باشد، چنان چه فرمود «کار، تفریح مرد است». خوردن، خوابیدن و جماع با همسر نیز میتواند برای تفریح باشد. بازی کردن، مزاح کردن، ورزش، گردش، دور هم جمع شدن و سایر تفریحاتی که حرام نباشد و یا اگر حلال است، سبب غفلت نگردد نیز میتواند از مصادیق تفریح سالم قلمداد گردد.
شبهه: در سوره مۆمنون، در ویژگیهای مۆمن، به پرهیز از «لغو» تصریح نموده است؟ آیا تفریح «لغو» است؟ مگر میشود تمام وقت تفکر، مطالعه یا کار کرد؟ تفریح علما و عرفا چه بوده است؟
خداوند متعال در سورهی مۆمنون و برخی آیات دیگر، پرهیز از «لغو» را از ویژگیهای مۆمن برشمرده و همگان را از «لهو و لعب»، پرهیز داده است . در سوره المۆمنون، پس از بیان چند ویژگی مۆمن میفرماید:
«الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» (المۆمنون، 2 و 3)
ترجمه: آنان که در نمازشان خاشعاند * و آنان که از بیهوده رویگردانند.
الف – لهو کار بیهودهای است که موجب غفلت انسان شود و لعب نیز شوخی و لذت بیهودهای است که موجب غفلت، ضرر و خسران آدمی گردد.
ب – خداوند متعال در قرآن کریم فرمود (و به حکم عقل نیز اثبات میشود) که ما جهان و شما را بازیچه نیافریدیم و اگر میخواستیم بازیچه باشد، خودمان این کار را میکردیم. لذا معنا ندارد که انسان در یک حرکت جدی و سیر نزولی و صعودی، که هر غفلتی ممکن است به قیمت خسران و هلاکت او تمام شود، به کار بیهودهای سرگرم شود که موجب غفلت او میگردد.
ج – از این رو در اسلام هر حرکتی، هر گفتاری و هر رفتاری هدفدار و مۆثر است، حال یا هدف متعالی است و انسان را به تعالی میبرد و یا دون است و موجب هبوط و سقوط میگردد. به تعبیر دیگر یا مفید است و یا مضر.
پس در اسلام، سادهترین و عادیترین رفتارها، چون غذا خوردن، لباس پوشیدن، خوابیدن و ... نیز هدفدار و مۆثر در ساختار شخصیتی است و نتایج و عواقب مثبت یا منفی خود را دارد.