خداوند در زمان ظهور مهدی(عج) عدهای از بندگان خود را که در ایمان و تقوا، اسوه مؤمنان بودهاند و عدهای از کفار که در کفر و نفاق، سرسلسله منافقان بودهاند را با همان ویژگی روحی و جسمی به دنیا برمی گرداند تا. . .
مسئله رجعت، حکایت اعتقاد شیعه به بازگشت حجتهای الهی و ائمه اطهار(ع) به دنیاست، پس از ظهور امام عصر(عج). (طبسی، ص: ۱۵) رجعت در لغت به معنای بازگشت پس از رفتن است. (جمیل، ص: ۳۱۸) در مجمع البحرین آمده است: یعنی یک بازگشت پس از مرگ و بعد از ظهور مهدی (عج).(طریحی، ص: ۳۹)
این مسئله تاکنون از منظر امکان وقوع توسط علمای بزرگ شیعه بسیار بررسی شده و مطالب زیادی در اثبات آن منتشر شده است. ازجمله کتاب گرانسنگ بحارالانوار علامه مجلسی است که در جلد ۵۳ از آن کتاب تحت عنوان “باب الرجعه” به ۱۶۲ روایت در این خصوص پرداخته است. در این کتاب به نام بسیاری از علمای شیعه که بحث از رجعت را به میان آورده و آن را اثبات نمودهاند اشاره کرده است؛ علمایی چون: کلینی، صدوق، شیخ طوسی، سید مرتضى، نجاشی، عیاشی، علی بن ابراهیم قمی، سلیم بن قیس هلالی و…
فهم و برداشت علما از روایات رجعت در دو دسته کلی تقسیم شده و رجعت به دو مفهوم کلی گرفته شده است:
۱- بازگشت حکومت و حاکمیت الهی ائمه اطهار (ع) با ظهور حضرت حجت(عج)
۲- بازگشت افراد پس از ظهور و در حکومت حضرت حجت(عج)
نگاهی که چندی است ذهنهارا به خود جلب کرده، نه امکان وقوع و اثبات رجعت و شاهدآوردن بر آن در امتهای پیشین است و نه برداشت اول از روایات رجعت؛ بلکه بحث بر رجوع افراد است، آن هم با نگاهی خاص به افراد و نه امکان زندهشدن خفتگان در خاک، که گویی همه آن بحثها قطعی فرض شده و تنها مصداق افراد بازگشتکننده باقی مانده. در این مقال، نگارنده قصد دارد این نگاه به مسئله رجعت را داشته باشد. در واقع این مختصر به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه کسانی و با چه عقیدهای پس از ظهور امام عصر(عج)، سر از گور برداشته و به دنیا بازمیگردند؟ چه کسانى مشمول رجعت مىشوند؟ آیا رجعت همگانى است یا اختصاصى؟
پاسخ ابتدایی که ارایه میشود با معرفی اجمالی کتابی است که در اثبات رجعت و عقاید شیعه پیرامون آن نگاشته و بعدها ترجمه شده است. این کتاب، تحت عنوان “شیعه و رجعت” تألیف آیتالله محمدرضا طبسی نجفی است. نویسنده کتابش را “علمی، تاریخی، ادبی، اخلاقی” معرفی کرده که بحثی تحلیلی پیرامون امام زمان(عج) ارائه میکند. وی در این کتاب دو جلدی، به بیان ۷۶ آیه از قرآن کریم، ۶۷ دعای مأثور از ائمه معصوم(ع) و ۵۸ زیارت از زیارات معصومین(ع) پرداخته که از آنها امکان وقوع رجعت برداشت میشده است. در کنار این مطالب به بیان اجماعات علما و سخنان صحابه و تابعین پرداخته و به عنوان شاهد بر ادعای خویش از آنها استفاده نموده است.